روزانه میلیون ها متر مکعب از پساب منازل، مشاغل و برخی از موسسات در سیستم های فاضلاب شهری تخلیه می شود. فاضلاب های شهری نیز مانند فاضلاب صنعتی خطرناک هستند و می توانند باعث آلودگی محیط زیست و آب های سطحی شوند. به همین دلیل تصفیه پساب فاضلاب های شهری قبل از رها کردن آب آن ها در محیط زیست ضروری است. در این مقاله قصد داریم برای آشنایی بیشتر درمورد فاضلاب شهری و نکات مرتبط با پاکسازی آب فاضلاب های شهری قبل از رها سازی آن ها توضیح دهیم.
فاضلاب شهری چیست؟
همان طور که از نام آن پیدا است، فاضلاب های شهری به پساب های تولید شده توسط خانه ها، مغازه ها، فروشگاه ها، رستوران ها، بیمارستان ها و درمانگاه ها و همچنین آب های سطحی جمع آوری شده و آب باران گفته می شود.
آب فاضلاب های شهری نیز می تواند به شدت برای محیط زیست و به خصوص آب های سطحی خطرناک باشد. به همین دلیل قبل از رها سازی آب فاضلاب شهری باید آن ها را به کمک روش های مختلف مانند فرآیند های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی تصفیه کرد. علاوه بر این، آب تصفیه شده فاضلاب شهری را در اکثر اوقات می توان برای مصارف کشاورزی و صرفه جویی در مصرف آب استفاده کرد.
چرا تصفیه آب فاضلاب های شهری ضروری است؟
اولین دلیلی که برای تصفیه آب فاضلاب های شهری وجود دارد، امکان استفاده مجدد از آن ها است. آب فاضلاب های شهری را می توان پس از تصفیه برای صرفه جویی در مصرف آب در مزارع استفاده کرد. در اکثر اوقات، آب فاضلاب شهری پس از تصفیه درست برای استفاده در مزارع و آبیاری فضا های سبز قابل استفاده است.
در گذشته فرآیند تصفیه طبیعی برای فاضلاب های شهری وجود داشت. رودخانه هایی که وجود داشتند، می توانستند به طور طبیعی آب فاضلاب های شهری را تصفیه کنند؛ اما امروزه با توجه به افزایش جمعیت قابل توجه و افزایش بسیار زیاد آلاینده ها، رودخانه ها دیگر برای تصفیه فاضلاب شهری کافی نیستند و باید راه حل های اساسی ای برای این موضوع پیدا شود. یکی از بهترین راه ها تصفیه آب به سه روش فیزیکی، شیمیایی یا بیولوژیکی قبل از رهاسازی آب فاضلاب در طبیعت است.
فاضلاب شهری چگونه تصفیه می شود؟
فرآیند تصفیه آب فاضلاب شهری چندان پیچیده نیست؛ زیرا فاضلاب های شهری به اندازه فاضلاب های صنعتی حاوی آلودگی های بسیار خطرناک و غیر قابل دفع نیستند. فاضلاب های صنعتی برای تصفیه شدن نیاز به فیلتر های مخصوص و روش های پیشرفته دارند؛ اما فاضلاب های شهری به راحتی قابل تصفیه هستند.
در مرحله اول، تصفیه آب فاضلاب شهری، از رسوب گذاری استفاده می شود. در ابتدا فضولات از طریق مخازن بزرگ از آب جدا می شوند. سپس در مرحله بعد برای جدا کردن چربی و روغن های مختلف از لجن های مخصوص استفاده می کنند. تمامی کثیفی هایی که تا این مرحله از آب جدا شده اند، برای دفع به مراکز تصفیه کثیفی منتقل می شوند.
برای تصفیه آب فاضلاب شهری در مرحله دوم، آلاینده های بیولوژیکی را از آب جدا می کنند. آلاینده های بیولوژیکی مانند برخی زباله های انسانی، مواد غذایی، مواد شوینده و برخی از صابون ها که به آب اضافه می شوند، طی مراحل خاصی از آب جدا می شوند. وجود چنین مواد بیولوژیکی ای در آب می تواند باعث نابودی گیاهان شود.
آب فاضلاب های شهری نیز مانند فاضلاب های صنعتی گاهی اوقات می تواند حاوی زباله های خطرناک و آلی انسانی، مواد مغذی، پاتوژن ها، میکرو ارگانیسم ها، مواد جامد معلق و مواد شیمیایی خطرناک خانگی و صنعتی نیز باشد. به همین دلیل قبل از رهاسازی آب فاضلاب شهری، آخرین مرحله از تصفیه آب فاضلاب که مرحله سوم است، به حذف مواد خاص نگران کننده مانند جامدات، مواد مغذی و آلاینده های مختلف با استفاده از فرآیند های مخصوص فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی اختصاص دارد.
شاخص های کیفیت آب فاضلاب شهری
برای اندازه گیری کیفیت آب فاضلاب شهری نیز استاندارد های خاصی وجود دارد. استاندارد هایی که برای کیفیت آب فاضلاب های شهری ارائه می شود می تواند از کشوری به کشور دیگر و حتی از استانی به استان دیگر متفاوت باشد؛ اما به طور کلی هر چه کیفیت آب فاضلاب شهری و تصفیه آن بالا تر باشد، امکان استفاده مجدد از آن برای مصارف کشاورزی و آبیاری محیط سبز بیشتر و احتمال ایجاد خطر توسط آب آلوده فاضلاب شهری برای سلامت انسان و محیط زیست کمتر است.
در پاسخ به اینکه چرا شاخص های کیفیت آب فاضلاب های شهری مهم است باید گفت که فاضلاب شهری یکی از اصلی ترین دلایل آلودگی منابع آب و محیط زیست از نظر حجم در بسیاری از کشور ها است. هر چه کیفیت تصفیه آب فاضلاب های شهری بیشتر باشد، امکان ابتلای مردم شهر به بیماری های مختلف کمتر است؛ زیرا آب فاضلاب شهری دیگر امکان آسیب رساندن به محیط زیست را نخواهد داشت.
آب فاضلاب های شهری می تواند حاوی مواد آلوده ساده مانند شن و زباله هایی مانند پلاستیک باشد؛ اما وجود زباله های بیولوژیکی، باکتری های بیماری زا، مواد آلی، صد ها ماده شیمایی مانند مواد شیمیایی موجود در دارو ها و محصولات مراقبت های شخصی مانند شامپو ها و لوازم آرایشی، می تواند باعث آلودگی شدید فاضلاب های شهری شود. هر چه سطح تصفیه آب فاضلاب های شهری توسط سیستم فاضلاب شهر بیشتر باشد، پساب تمیز تر خواهد بود و تاثیرات منفی کمتری روی محیط زیست خواهد داشت.
برعکس این موضوع نیز درست است. اگر تصفیه آب فاضلاب های شهری به اندازه کافی خوب نباشد، اثرات زیست محیطی بسیار شدید تر خواهند بود. این تاثیرات زیست محیطی می تواند تاثیر خود را روی سلامت انسان، کاهش اکسیژن، آلوده شدن سواحل، ایجاد محدودیت ها در استفاده از آب، برداشت و مصرف ماهی، آب آشامیدنی و حتی اقتصاد بگذارد.
نتیجه گیری
فاضلاب شهری به پساب های خانه ها، مغازه ها و سایر اماکن شهری که معمولا استفاده صنعتی از آب ندارند، گفته می شود. تصفیه آب فاضلاب های شهری بسیار مهم است؛ زیرا تاثیر بسیار زیادی روی آب های سطحی و همچنین محیط زیست و سلامت انسان خواهد گذاشت. در صورتی که پساب فاضلاب های شهری به درستی تصفیه نشود، امکان ابتلای مردم جامعه به بیماری ها نیز بسیار بیشتر خواهد شد. در این مقاله برای آشنایی بیشتر با این موضوع درمورد فاضلاب شهری و نکات مرتبط با تصفیه آن توضیح دادیم.
