فاضلاب به دسته های مختلفی تقسیم می شود. یکی از انواع فاضلاب، نوع صنعتی آن است که آن را می توان خطرناک ترین نوع فاضلاب در دنیای امروزی دانست. فاضلاب های صنعتی به دلیل داشتن مواد آلی و غیر آلی بسیار مضری که دارند، تهدید بزرگی برای سلامت محیط زیست و انسان محسوب می شوند. به همین دلیل بهتر است که بیشتر با این نوع فاضلاب آشنا شوید. در این مقاله قصد داریم در مورد فاضلاب صنعتی و نکاتی که لازم است در رابطه با آن بدانید، توضیح دهیم.
فاضلاب صنعتی چیست؟
گنداب صنعتی در واقع آبی است که پس از فعالیت شرکت های نفت و گاز، معادن و کارخانه جات شیمیایی به جای می ماند. آب فاضلاب صنعتی گاهی آب استفاده شده برای تولید محصولات غذایی و آشامیدنی، ساخت لباس، کفش ها و غیره است. آب فاضلاب های صنعتی به دلیل وجود مواد آلی و خطرناکی که دارد، باید به درستی مدیریت شود. مواد آلی همچون فلزات باید با استفاده از عملیات تصفیه در کارخانه از آب گرفته شوند تا در صورت تخلیه فاضلاب در طبیعت، کمترین میزان آسیب به محیط زیست وارد شود.
چه صنایعی فاضلاب صنعتی دارند؟
-
صنایع ساخت فلز
صنایعی که به هر دلیلی با فلزات سر و کار دارند، فاضلاب صنعتی تولید می کنند. آب فاضلاب این صنایع معمولا با فلزات حل شده در آب همراه است؛ چرا که در فرآیند تولید، آب کاری، تکمیل فلز و همچنین تولید برد مدار چاپی، مقدار زیادی هیدروکسید های فلزی وجود دارد؛ مانند: هیدروکسید های آهن، هیدروکسید های منیزیم، هیدروکسید های نیکل، هیدروکسید های روی، هیدروکسید های مس و هیدروکسید های آلومینیم. فاضلاب صنعتی صنایع تولید فلز باید کاملا با مقررات لازم طراحی شود؛ زیرا پساب صنایع فلزی به هیچ عنوان نباید وارد محیط زیست افراد و حیوانات شود.
-
خشکشویی های صنعتی
خشکشویی های صنعتی نیز فاضلاب صنعتی تولید می کنند. پساب تولید شده توسط خشکشویی های صنعتی حاوی مقادیر زیادی از آلاینده های خطرناک است. معمولا حوله ها، کف پوش ها و موارد مشابه، در خشکشویی های صنعتی شسته می شوند. این لباس ها آغشته به مقادیر قابل توجهی روغن و گریس، پرز، ماسه، شن، فلزات سنگین و VOC ها هستند. فاضلاب خشکشویی های صنعتی نیز باید قبل از تخلیه حتما تصفیه شود تا مواد مضر موجود در پساب گرفته شود.
-
کارخانه جات مواد شیمیایی
صنایع شیمیایی نیز فاضلاب صنعتی به جای می گذارند. فاضلاب سیستم کارخانه صنایع شیمیایی یکی از بزرگ ترین چالش هایی است که این کارخانه ها با آن رو به رو هستند؛ چرا که فاضلاب پالایشگاه های نفت و کارخانه های پتروشیمی شامل مقدار زیادی از آلاینده های محلول در آب مانند روغن، گریس، جامدات معلق، آمونیاک، کروم، فنل ها و سولفید ها است.
-
معادن
پسماند معادن که معمولا در آب تخلیه می شود، مخلوطی از آب و سنگ ریز آسیاب شده است. این آلاینده ها پس از حذف کنسانتیره معدنی مانند طلا یا نقره از عملیات استخراج باقی می مانند؛ از همین روی، فاضلاب معادن نیز نوعی فاضلاب صنعتی محسوب می شود. رسیدگی به پسماند معادن و کنترل فاضلاب، یک چالش کلیدی پیش روی شرکت های معدنی است. پسماند صنایع معدنی برای محیط زیست شدیدا مضر است؛ به همین دلیل لازم است که برای دفع ایمن پساب های معدنی، بودجه لازم کنار گذشته شود.
-
صنایع تولید فولاد و آهن
آبی که در صنایع تولید فولاد و آهن به کار برده می شود، برای خنک سازی و جدا سازی محصولات جانبی است. فولاد و آهن آلوده به موادی مانند آمونیاک و سیانید هستند و به همین دلیل، فاضلاب صنایع تولید فولاد و آهن نیز فاضلاب صنعتی محسوب می شود. فاضلاب این صنایع حاوی مواد خطرناکی مانند بنزن، نفتالین، آنتراسن، فنل ها و کروزول ها است؛ علاوه بر این، صنایعی که فولاد گالوانیزه تولید می کنند، به اسید هیدروکلریک و اسید سولفوریک نیاز دارند. به همین دلیل پساب این صنایع نیز شامل این مواد است. به غیر از موادی که گفته شد، ممکن است پساب صنایع تولید فولاد و آهن شامل مواد دیگری مانند روغن هیدرولیک و اسید های زائد نیز باشد.
-
صنایع حفاری نفت و گاز
یکی دیگر از صنایعی که فاضلاب آن در دسته فاضلاب صنعتی قرار می گیرد، صنایع حفاری گاز و نفت است. پسماند آبی در این صنایع، حاوی گاز شیل است. گاز شیل پسماندی بسیار سمی و خطرناک است؛ علاوه بر گاز شیل، پسابی که از صنایع حفاری نفت و گاز تولید می شود حاوی مواد شیمیایی خطرناک دیگری نظیر سدیم، منیزیم، آهن، باریم، استرانسیوم، منگنز، متانول، کلرید، سولفات و آلاینده هایی از این دست است. مواد رادیواکتیو هم امکان دارد که وارد پساب این صنایع شوند. پساب صنایع حفاری نفت و گاز گاهی نیز حاوی هیدروکربن هایی مانند بنزن، تولوئن، اتیل بنزن و زایلن است. فاضلاب صنایع حفاری نفت و گاز را می توانیم از آلوده ترین فاضلاب ها بین صنایع مختلف بدانیم.
-
نیروگاه ها
نیروگاه هایی که از سوخت فسیلی برای تامین انرژی استفاده می کنند، از بزرگترین عاملین ایجاد فاضلاب صنعتی هستند. پساب نیروگاه های فسیلی حاوی میزان زیادی از فلزاتی مانند سرب، جیوه، کادمیوم و کروم و همچنین ترکیبات آرسنیک، سلنیوم و نیتروژن است.
-
صنایع فرآوری مواد غذایی
حتی صنایع فرآوری مواد غذایی نیز فاضلاب صنعتی تولید می کنند. پساب صنایع غذایی حاوی مقادیر زیادی از آفت کش ها، حشره کش ها و فضولات حیوانی است که همگی باید به درستی دفع شوند. ضایعات آلی که از ذبح و فرآوری حیوانات، مایعات بدن و خون ایجاد می شوند هم همگی می توانند آب را آلوده کنند و پیش از دفع باید تصفیه شوند
جمع بندی
یکی از بزرگ ترین تهدید ها برای محیط زیست، فاضلاب های صنعتی هستند. فاضلاب های صنعتی حاوی مواد بسیار خطرناکی هستند و در صورتی که به درستی دفع نشوند، می توانند به محیط زیست و جانداران آسیب های جدی برسانند. در این مقاله برای آشنایی بیشتر با این نوع فاضلاب، در مورد این که فاضلاب صنعتی چیست و چه صنایعی فاضلاب های صنعتی دارند، توضیح دادیم.