تابلو برق پمپ آب دستگاهی است که برای کنترل و حفاظت از پمپ های آب استفاده می شود. این تابلو برق جریان الکتریکی را که به پمپ وارد می شود، تنظیم می کند و با توجه به شرایط مصرف آب، دبی و فشار پمپ را کنترل می کند. همچنین از پمپ در برابر اضافه بار، کوتاهی مدار، گرم شدن و … محافظت می کند. تابلو برق پمپ می تواند انواع مختلفی داشته باشد که هر کدام از آن ها ویژگی های مخصوص به خود را دارند. یکی از مدل های رایجی که در این مقاله قصد داریم آن را معرفی کنیم، تابلو برق پمپ آب سه فاز است.
عملکرد تابلو برق پمپ آب سه فاز
در واقع این نوع تابلو برق به عنوان یک رابط بین سه فاز ورودی و پمپ عمل می کند. تابلو برق های پمپ آب سه فاز همگی دارای چهار جزء اصلی هستند. اولین و مهم ترین آن قطع کننده است که وسیله قطع پمپ و تجهیزات کنترلی آن از برق ورودی محسوب می شود. دومین قسمت کنتاکتور پمپ است که طبق دستور سنسور ها مانند سوئیچ فشار، سوئیچ شناور، تایمر و … می تواند پمپ آب را خاموش و روشن کند. سومین قطعه فیوز ها یا قطع کننده های مدار محافظ اولیه هستند که در هنگام خطا های الکتریکی اتصال کوتاه فعال می شوند. چهارمین قسمت نیز دستگاه های اضافه بار هستند که تجهیزات را در برابر آسیب دیدن بر اثر خطا های اضافه بار محافظت می کنند.
محفظه تابلو برق پمپ آب سه فاز
علاوه بر این ها تابلو برق های پمپ آب سه فاز و سایر تابلو برق ها محفظه هم دارند. چهار قطعه ای که نام برده شد همگی در یک محفظه قرار می گیرند که از شما، مشتری، و عموم شهروندانی که قرار است با تابلو برق پمپ آب سه فاز تماس داشته باشند، در برابر آسیب دیدگی یا خطر هایی که ممکن است در اثر ولتاژ بالای پنل فرد را تهدید کند، محافظت کند.
محفظه ها معمولا از فلز یا فایبرگلاس، درب های قابل قفل شدن و عملکرد اینتر لاک کلید استفاده می کنند. این موارد باعث می شوند که هم از تابلو برق در برابر ضربه محافظت کرد و هم آن را برای استفاده عمومی ایمن تر کرد.
اگر بخواهیم فراتر از ایمنی توضیح دهیم باید بگوییم که محفظه می تواند از تابلو برق پمپ آب سه فاز و اجزای الکتریکی آن در برابر عوامل محیطی که می توانند به دستگاه آسیب برسانند، مانند گرد و خاک و آب و هوا محافظت کند. برای این که مطمئن شوید محفظه تابلو برق شما با کیفیت است و می تواند از پمپ آب محافظت کند یا خیر، به این نکات توجه کنید:
- رنگ محفظه باید با محیطی که قرار است در آن کار کند، مناسب باشد.
- محفظه باید دارای براکت های نصب، هاب و … باشد.
- چفت ها و واشر های درب محفظه باید کیفیت خوبی داشته باشند.
قطع کننده
قطع کننده در تابلو برق پمپ آب سه فاز در واقع قطعه ای است که پمپ را روشن و خاموش می کند. قطعه اتصال محافظ اتصال کوتاه مانند فیوز یا محافظ مدار موتور دارد. قطع کننده ها باید در حالت خاموش قفل باشند تا کسی که پمپ آب شما را سرویس می کند دیگر ترس از این که کسی به طور غیر منتطره برق آن را وصل کند، نداشته باشد. دستگیره قطع کننده باید به طور کامل قفل شود و درب پانل فقط به صورت دستی باز شود.
قطعه حفاظت از اتصال کوتاه توسط فیوز یا محافظ مدار موتور که به آن MCP نیز گفته می شود، تشکیل می شود. توانایی هر کدام از قطعات برای پاسخ گویی به خطا های اتصال کوتاه نیز می تواند متفاوت باشد. برای مثال در شورت های جزئی بزرگ تر از اضافه بار، MCP ها به سرعت پاسخ می دهند و نیازی به فیوز ها نیست؛ اما برای اتصال کوتاه فیوز ها خیلی سریع تر عمل می کنند. شدت اتصال کوتاه نیز با توجه به میزان نزدیکی اتصال کوتاه به ترانسفورماتور متفاوت است و می تواند در محدوده 10000 تا 30000 آمپر باشد.
MCP ها در حدود 16 میلی ثانیه پاسخ می دهند؛ اما فیوز کلاس R در حدود ½ سیکل یا 8 میلی ثانیه و فیوز کلاس J در حدود ¼ سیکل یا 4 میلی ثانیه پاسخ می دهند. در تابلو برق پمپ آب سه فاز ، فیوز های کلاس J سرعت بسیار بالایی دارند. در واقع سرعت آن ها به قدری بالاست که سازندگان فیوز معمولا زمان تعویض را برای قطعات پایین فیوز ارائه می دهند. این یعنی اگر قطعات در اثر اتصال کوتاه آسیب ببینند، فروشنده ای که ضمانت کرده است آن ها را بدون پرداخت هزینه تعویض یا تعمیر می کند.
خطا های اضافه بار در مقابل خطا های اتصال کوتاه
گاهی اوقات در حفاظت مورد نیاز برای اضافه بار و اتصال کوتاه اشتباه هایی ممکن است صورت بگیرد. مثلا این که چرا فیوز ها از اضافه بار محافظت نمی کنند و چرا دستگاه های اضافه بار نمی توانند از شورت محافظت کنند.
برای ایجاد حفاظت از اتصال کوتاه خوب، فیوز ها و MCP ها باید به اندازه ای کوچک باشند که قبل از هر گونه آسیبی خاموش شوند و به اندازه ای هم بزرگ باشند که در هنگام راه اندازی خاموش نشوند. همچنین می توان یک تاخیر زمانی در آن ها تعبیه کرد تا موتور قبل از خاموش شدن به طور کامل شتاب بگیرد. فیوز هایی که در تابلو برق پمپ آب سه فاز مورد استفاده قرار می گیرند، از نوع دو عنصری و از نوع تاخیر زمانی هستند؛ از این رو می توان آن ها را در حدود 124 درصد آمپراژ پلاک نام اندازه گیری کرد.
نتیجه گیری
در کنار هر پمپ آبی معمولا یک تابلو برق نیز دیده می شود. تابلو برق وظیفه حفاظت از پمپ در برابر اضافه بار و شرایط محیطی را دارد. البته با توجه به پمپ آب های متفاوت در محیط های مختلف، تابلو برق های مختلفی نیز برای حفاظت از آن ها ایجاد شده است. یکی از این مدل ها، پمپ آب سه فاز است که در این مقاله درمورد ویژگی ها و نکات مرتبط با آن توضیح داده شد.
