اجزای الکتروموتور ها

الکتروموتور ها یکی از تجهیزات مهم در مصارف صنعتی، کشاورزی و خانگی محسوب می شوند که نقش مهمی را هم در سیستم های مختلف ایفا می کنند. وظیفه ی انواع الکتروموتور ها تبدیل انرژی الکتریکی به مکانیکی جهت تامین نیروی محرکه اولیه تجهیزات دیگری همچون پمپ و گیربکس می باشد. پیش تر به معرفی کامل هر یک از این تجهیزات پرداخته شده است. در این قسمت قصد داریم به صورت انحصاری به ذکر اجزای الکتروموتور و توضیح هر یک بپردازیم.

نحوه کار الکتروموتور ها

الکتروموتور ها که با نام موتور الکتریکی هم شناخته می شوند، دارای مدل های مختلفی هستند. اما طرز کار آن ها در هر مدل مشابه دیگری است. تنها تفاوت های آن ها در ویژگی هایی است که باعث شده است کاربرد های متفاوتی از هم پیدا کنند. اساس کار این تجهیزات، یک هدایت‌ کننده تحت جریان الکتریکی است که در یک میدان مغناطیسی قرار گرفته است و به صورت پیوسته نیرویی از سمت این میدان مغناطیسی به آن اعمال می‌ شود. این نیرو نهایتا منجر به حرکت استاتور و روتور داخل الکتروموتور شده و به این طریق موتور شروع به کار می نماید. غالب الکتروموتور ها از نوع چرخنده یا دوار بوده، اما انواع خطی آن ها نیز امروزه موجود می باشد.

اجزای الکتروموتور

به صورت کلی اجزای الکتروموتور ، متشکل از بخش های مختلفی است که هر یک وظیفه ای خاص را بر عهده دارند. شناخت این اجزای الکتروموتور ها از آنجایی اهمیت پیدا می کند که در صورت بروز مشکل در هر یک از آن ها، احتمال خراب شدن کل الکتروموتور وجود دارد.

• استاتور

استاتور به قسمت ثابت و الکترومغناتیسی موتور گفته می شود که معمولا از آهن ربا یا سیم پیچ و هسته ساخته شده است. وظیفه سیم پیچ، اتصال به منبع تغذیه بوده و وظیفه هسته نیز جلوگیری از اتلاف انرژی می باشد.

• روتور

روتور در واقع قسمت متحرک الکتروموتور است که انتقال انرژی مکانیکی به شافت را بر عهده دارد. روتور ها دارای انواع قفس سنجابی و سیم پیچی شده هستند که بنابه نوع آن ها، می توانند دارای آهن ربای دائمی باشند. بخش ثابت آن ها نیز، حکم نگهدارنده را دارد.

• سیم پیچ

سیم پیچ ها اغلب از دو جنس سیم پیچ آلومینیومی و مسی ساخته می شوند. محل قرارگیری آن ها اطراف هسته مغناطیسی داخل موتور های الکتریکی است تا با عبور انرژی و جریان از آن ها، قطب های الکترومغناطیسی مورد نیاز برای به کار افتادن موتور ایجاد شود.

• بلبرینگ

بلبرینگ ها، وظیفه ی پشتیبانی و ایجاد یک تکیه گاه برای روتور را دارند. به این صورت که از طریق آن ها، میله ی موتور به نقطه ای خارج از آن که بار اعمال می‌شود، اتصال می یابد. از این طریق فشار و بار اضافی موجود در ساختار الکتروموتور به کمک این بلبرینگ ها به حالت معلق در می آید. تکیه گاه و محافظ این قطعات نیز پوسته ی الکتروموتور می باشد. 

• شکاف هوا

این شکاف در واقع فاصله ی بین روتور و استاتور بوده که تأثیر مهمی در عملکرد موتور داشته و باید در کم‌ترین اندازه ممکن قرار گیرد. هرچه این شکاف نازک تر باشد، اثرات منفی ناشی از این فاصله بر عملکرد اجزای الکتروموتور کمتر خواهد بود. چراکه شکاف هوا مهم ترین فاکتور اثرگذار در ضریب توان الکتروموتور هاست. ببنابراین باید حداقل میزان را داشته باشد. البته لازم به ذکر است که در صورت نازک بودن بیش از حد این فاصله نیز مشکلاتی همچون سر و صدا و مسائل مکانیکی در الکتروموتور ایجاد خواهد شد.

• تغییر دهنده ی جهت برق

این قطعه متشکل از چند حلقه اسلیپ جدا از هم و یک شافت می باشد. وظیفه آن هم تامین جریان آرمیچر الکتروموتور از طریق برس هایی است که با مبدل در تماس هستند و باعث برگشت جریان می شوند. سپس با چرخش روتور به قطب دیگر، این جریان به صورت بهینه اعمال می گردد. در صورت عدم وجود چنین دورانی، عملکرد موتور متوقف خواهد شد.

مشخصات الکتروموتور

گفتیم که شناخت اجزای الکتروموتور ها باعث می شود که بازدهی و طول عمر آن ها افزایش یابد. عامل دیگر در افزایش طول عمر محصولات الکتروموتور، توجه به مشخصات درج شده روي پلاك آن ها می باشد که معمولا مربوط به استفاده ی بهينه در طراحي و راه اندازی صحيح آن هاست. بنابراین بی توجهی به این مشخصات، منجر به کاهش بهره وری و خسارت به تجهيزات الكتريكي مي شود. نتیجه اینکه پلاک خوانی صحیح موتور های الکتریکی می تواند راهنمایی برای طراح و راه انداز در زمینه نصب و طراحی مدار مربوطه و همچنین انتخاب صحيح كنتاكتور باشد.

کاربرد الکتروموتور

به صورت کلی می توان از طریق اطلاعات روی پلاک الکتروموتور ها و نیز مشخصات فنی آن ها کاربرد صحیح هر یک را شناخت. هرچند که شهر پمپ نیز می تواند در این زمینه مشاوره های رایگانی را به مشتریان محترم ارائه دهد. به این صورت که مدلی مناسب را بر اساس نیاز مشتریان و شرایط کاری آن ها معرفی نماید. اما در ادامه فهرستی از رایج ترین موارد استفاده از الکتروموتور ها آورده شده است:

• سنگ‌ شکن‌ ها
• میکسر ها
• آسانسور ها
• جرثقیل‌ ها
• بازوی ربات‌ ها
• کانوایرها
• ماشین های تراشکاری