تفاوت پمپ دنده ای داخلی و خارجی

یکی از قدیمی ترین و پر استفاده ترین پمپ های دوار، پمپ دنده ای می باشد. این پمپ ها به منظور پمپاژ سیالاتی خاص و غالبا ویسکوز از طریق افزایش فشار آن ها استفاده می شوند. همچنین می دانیم که به صورت کلی پمپ های دنده ای به دو دسته پمپ دنده داخلی و پمپ دنده خارجی تقسیم می شوند. در این مقاله قصد داریم پس از توضیح کلی پمپ چرخ دنده ای به تفاوت پمپ دنده ای داخلی و خارجی بپردازیم.

طرز کار پمپ چرخ دنده ای

علت این که به پمپ دنده ای ، پمپ چرخ دنده ای نیز گفته می شود، دقیقا مربوط به نحوه کارکرد این پمپ ها می باشد. به این صورت که این پمپ ها متشکل از دو چرخ دنده هستند که در فاصله ای نزدیک به هم قرار داشته و با شروع به کار پمپ، با یکدیگر در گیر می شوند. از آنجاییکه این دو چرخ دنده، یکی محرک و دیگری متحرک است، با چرخش یکی، دیگری هم وادار به چرخیدن شده و درگیری آن ها با هم به این صورت اتفاق می افتد. این چرخیدن های مداوم باعث حرکت سیال و نهایتا پمپاژ آن می گردد.

بر اساس عملکرد شرح داده شده در بالا، فشار پمپ دنده ای می تواند بسیار بالا باشد. تا حدی که قادر به انتقال سیالات بسیار غلیظ شود. توضیحات بالا به تشریح ساختمان و ساز و کار کلی پمپ دنده ای پرداخت. در ادامه شهر پمپ به صورت جداگانه ساختار هر دو نوع پمپ دنده ای داخلی و خارجی را توضیح داده است.

پمپ دنده داخلی

این دسته به دلیل نحوه قرار گیری چرخ دنده هایش با نام پمپ ماه و ستاره نیز شناخته می شوند. به این صورت که یک چرخ دنده داخل چرخ دنده دیگر قرار می گیرد. بر این اساس بدیهی است که اندازه این دو دنده در پمپ دنده داخلی با هم متفاوت بوده، اما به هم متصل می باشند. با توجه به این طراحی و طرز قرارگیری چرخ دنده ها نسبت به هم، پمپ های دنده ای داخلی توانایی پمپاژ سیالات غلیظی تا ویسکوزیته ی 50000 سانتی پواز (cps) را نیز دارند. همچنین نهایت سرعت در عملکرد آن ها می تواند تا 1500 دور در دقیقه باشد. 

پمپ دنده خارجی

نحوه قرارگیری دنده ها در این مدل از پمپ چرخ دنده ای ، به این صورت است که در مجاورت هم اما به صورت یکپارچه و متصل به هم عمل می کنند. لازم به ذکر است که هر یک از این چرخ دنده ها توسط شافتی مستقل و جدا گانه پشتیبانی شده و به موتور وصل می شوند. نحوه ی تولید فشار پمپ دنده ای به منظور پمپاژ سیال در پمپ دنده خارجی نیز بدین گونه است که با به حرکت در آمدن یکی از دنده ها توسط الکتروموتور، دنده ی دیگر (متحرک) نیز به حرکت در می آید.

البته در برخی موارد این امکان وجود دارد که هر دنده، توسط موتور های مستقل شروع به چرخش کنند که در این صورت حجم سیال، با انبساط بیشتر شده و به درون حفره های موجود در پمپ جاری می گردد. در این وضعیت سیال توسط دندانه های چرخ دنده محبوس و سپس با ادامه یافتن چرخش چرخ دنده ها، آهسته آهسته از قسمت ورودی پمپ به سمت خروجی حرکت می کند. این عملیات منجر به وارد کردن فشار زیادی به سیال شده که حجم آن ها را کاهش می دهد و نهایتا منجر به پمپاژ آن ها می شود.

شباهت های پمپ دنده ای داخلی و خارجی

با توجه به این موضوع که هر دو مدل پمپ دنده داخلی و پمپ دنده خارجی ، جزو انواع پمپ چرخ دنده ای محسوب می شوند، پس بدیهی است که ماهیت یکسانی دارند که باعث به وجود آمدن وجه اشتراکاتی در آن ها می گردد. در ادامه به ذکر موردی این تشابهات پرداخته شده است.

• قابلیت حرکت چرخ دنده ها در هر دو جهت ساعتگرد و پاد ساعتگرد
• امکان پمپاژ سیالاتی با ویسکوزیته های بالا همچون روغن و انواع حلال ها با توجه به بالا بودن فشار پمپ دنده ای
• دارای کاربرد های یکسان مانند مخلوط کردن مواد
• عدم امکان تولید مکش منفی
• نیاز به هوا گیری قبل از راه اندازی در هر دو مدل

تفاوت پمپ دنده ای داخلی و خارجی

حتی با وجود وجه اشتراکات ذکر شده در بالا اما همچنان مواردی را تحت عنوان تفاوت پمپ دنده ای داخلی و خارجی می توان در نظر گرفت که آن ها را از هم متمایز نموده است. به منظور داشتن خرید و انتخابی صحیح بین محصولات پمپ دنده ای لازم است با این تفاوت ها آشنا بود. به همین خاطر در ادامه به ذکر این موارد پرداخته شده است.                      

• مهم ترین تفاوت این دو مدل، میزان سر و صدای تولیدی توسط آن هاست که در انواع خارجی بسیار کم تر از انواع داخلی می باشد.
• حجم اشغالی در پمپ های دنده ای خارجی بیشتر از نوع داخلی است. به این خاطر که سایز دهانه ورودی و خروجی در مدل خارجی به یک اندازه است که همین موضوع باعث می شود این پمپ، بزرگتر از مدل داخلی باشد. 
• پمپ های دنده ای خارجی امکان کار با هر دو موتور اعم از راست گرد و چپ گرد را دارند. این در حالیست که پمپ های دنده ای داخلی تنها قابلیت کار کردن با موتور های استانداردی که جهت چرخش آن ها بر خلاف جهت چرخش عقربه های ساعت است، دارند.
• پمپ های خارجی فقط در صورتی می توانند در دو جهت کار کنند که متشکل از چرخ دنده های ساده باشند. اما پمپ های داخلی همبشه این امکان را برای پمپاژ سیالات دارند.
• قیمت انواع خارجی در مقایسه با انواع داخلی پایین تر است. زیرا ساختار و طراحی ساده تری دارند.
• از دیگر موارد تفاوت پمپ دنده ای داخلی و خارجی این است که پمپ دنده ای خارجی به دلیل پشتیبانی شدن دنده هایش توسط شفت، دارای مقاومت بیشتر در برابر تحمل فشار و بار اضافی بوده، در نتیجه دبی بالا تری را هم تامین می کنند. در مقابل پمپ دنده ای داخلی قابلیت مکش بیشتر برای پمپاژ سیالاتی با ویسکوزیته بالا تر را دارند.