موتورخانه یکی از قسمت های مهم سیستم تأسیساتی هر ساختمان محسوب می شود. این فضا به عنوان کنترل کننده ی سیستم های گرمایشی، سرمایشی و تجهیزات الکتریکی ساختمان کاربرد دارد. به همین دلیل باید راه اندازی و طراحی این محل به صورت کارشناسانه انجام گیرد.
امروزه استفاده از موتورخانه ها با پیدایش سیستم های جدید، کمتر شده. اما در بسیاری از ساختمان ها هنوز هم از موتورخانه به عنوان سیستم اصلی گرمایش و سرمایش استفاده می شود. تاسیسات موتورخانه با توجه به نوع ساختمان ها با هم متفاوت هستند. در ساختمان های مسکونی موتورخانه ممکن است در زیرزمین یا پارکینگ قرار بگیرد. که همه ی تاسیسات گرمایش و سرمایش ساختمان در این محل قرار دارد و کنترل سیستم را جهت تهویه مطبوع تسهیل می کند.
تاسیسات موتورخانه ها در سیستم های صنعتی، با سیستم های مسکونی، تجاری تفاوت دارد. مثلا در بیمارستان ها این تاسیسات شامل برخی موارد خاص مانند سیستم های تولید و توزیع اکسیژن، تأمین هوای تمیز برای اتاق ها و غیره می باشد. تاسیسات موتورخانه ها دارای تجهیزات و اجزای مختلفی هستند. که برای شناخت بهتر راجع به اصلی ترین این تجهیزات توضیحاتی ارائه می شود.
تاسیسات موتورخانه
دیگ موتورخانه
دیگ موتورخانه به سه نوع آب گرم، آب داغ و بخار تقسیم می شود. همچنین این دیگ ها از نظر جنس نیز شامل دو نوع چدنی و فولادی می باشند. در منازل مسکونی از دیگ موتورخانه ی چدنی به دلیل مقاومت پایین در برابر فشار و هزینه ی کمتر آن استفاده می شود. ولی در سیستم های حرارتی بزرگ، دیگ های فولادی به دلیل مقاوم بودن در برابر فشار مورد استفاده قرار می گیرند.
مشعل دیگ موتورخانه
مشعل دیگ موتورخانه برای گرم کردن آب درون دیگ به کار می رود. وقتی دمای آب بالا می رود و به دمای مشخصی که در ترموستات تعیین شده می رسد خاموش می شود. و زمانی که دما از حد مشخصی پایین تر بیاید شروع به کار می کند.
پمپ ها
برای افزایش فشار آب و کمک به گردش آب درون تاسیسات موتورخانه ها از پمپ ها استفاده می شود. به صورت کلی این پمپ ها به جابجایی مثبت و سانتریفیوژ تقسیم می شوند. در موتورخانه ها معمولا از پمپ های سانتریفیوژ استفاده می شود.
از لحاظ نوع قرارا گیری در مدار این پمپ ها شامل پمپ سانتریفیوژ زمینی و خطی است. پمپ سانتریفیوژ زمینی از پمپ های خطی بزرگ تر هستند. و همین طور لوله کشی آن ها نسبت به پمپ های خطی سخت تر است.
منبع کویل دار
این تجهیزات شامل عناصر سرمایشی و گرمایشی، فیلتر و دستگاه های تنظیم هوا جهت گردش هوا هستند. از فن کویل برای سرمایش در تابستان و گرما در زمستان استفاده می شود. آب گرم و سرد تولید شده توسط پمپ و شبکه لوله کشی به فن کویل می رسد. بعد از عبور از کویل های پره دار، گرما و سرما را در محیط توزیع می کند.
منبع انبساط
این منبع ها در دو مدل منبع انبساط باز و بسته موجود می باشند. وظیفه ی منبع ها جلوگیری از ترکیدگی لوله ها در اثر انبساط حجمی می باشد. همچنین اگر آب در داخل سیستم کاهش یابد، از طریق این وسیله آب موجود در منبع به سیستم منتقل می شود.
چیلر ها
انواع چیلر ها به صورت تراکمی و جذبی می باشند. چیلر یا سرد کن در فرایند سرمایشی مربوط به موتورخانه نقش به سزایی دارد. این وسیله می تواند دمای آب را از طریق سیکل سرمایش کاهش دهد. سپس آب خنک شده از طریق چیلر وارد فرایند سرمایش ساختمان می شود. که از طریق کانال های سرمایشی به داخل ساختمان منتقل می شود و باعث خنک شدن محیط می شود.
موتور خانه های هوشمند
موتور خانه های هوشمند دارای سیستم های کنترل پیشرفته هستند. که از طریق آن تجهیزات داخل موتورخانه متناسب با نیاز حرارتی ساختمان به کار گرفته می شوند. تشخیص این نیاز با توجه به شرایط محیطی از طریق سنسورهای داخل و خارج ساختمان توسط سیستم هوشمند انجام می گیرد.
در حقیقت با استفاده از این سیستم، تنظیم فعالیت های موتورخانه به صورت اتوماتیک انجام می شود. هدف از استفاده ی این موتورخانه های هوشمند کاهش مصرف انرژی و افزایش سطح برودتی و حرارتی خودکار می باشد. همچنین باعث کاهش مصرف سوخت و استهلاک تجهیزات موتورخانه ها می شود.
